Ứng phó với bất lợi do thời tiết gây ra trong sản xuất vụ Xuân 2020

Để ứng phó với những khó khăn, bất lợi do thời tiết không thuận gây ra cho sản xuất vụ Xuân năm 2020, thành phố Hà Nội đã chỉ đạo UBND các quận, huyện, thị xã tiếp tục chỉ đạo việc chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho các loại cây rau màu vụ Đông 2019 đúng kỹ thuật, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Căn cứ tình hình cụ thể tại địa phương chỉ đạo gieo mạ trà Xuân muộn, tập trung gieo sau tiết Đại hàn 20/1/2019 đến 5/2/2020.

Theo kế hoạch, vụ Xuân 2020, toàn thành phố Hà Nội gieo cấy 112.000ha cây trồng; trong đó, có 90.000ha lúa và 22.000ha hoa màu. Khung thời vụ gieo cấy tập trung vào sau Tết Nguyên đán Canh Tý. Tuy nhiên, đây là giai đoạn không thuận lợi về nguồn nước do lượng mưa thiếu hụt so với mọi năm.

Cụ thể, theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, tổng lượng mưa từ tháng 12/2019 - 4/2020 chỉ đạt khoảng 20 – 40mm/tháng. Trong giai đoạn cao điểm lấy nước gieo cấy vụ Xuân 2020, tổng lượng mưa toàn lưu vực sẽ thiếu hụt từ 15 – 20%. Dòng chảy trên các sông, suối từ nay đến tháng 4/2020 ở khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ cũng sẽ thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 30 – 50%.

Đến cuối mùa mưa, khả năng các hồ chứa thủy lợi không tích được đầy nước, phổ biến thiếu hụt từ 10 – 20% so với dung tích thiết kế. Thực tế cho thấy, mực nước trung bình các hồ chứa thủy lợi tại Hà Nội hiện chỉ đạt khoảng 80% dung tích thiết kế.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các hồ chứa thủy điện sẽ mở cửa xả để bổ sung nguồn nước gieo cấy vụ Xuân 2020 trong 18 ngày và chia thành 3 đợt. Đợt 1 từ 0 giờ ngày 20/1 đến 24 giờ ngày 23/1 (4 ngày); đợt 2 từ 0 giờ ngày 5/2 đến 24 giờ ngày 12/2 (8 ngày); đợt 3 từ 0 giờ ngày 19/2 đến 24 giờ ngày 24/2 (6 ngày).

Cùng với lượng mưa thiếu hụt và mực nước thấp của nhiều hồ chứa thủy lợi, mực nước các hồ chứa thủy điện được dự báo cũng chỉ đạt mức thấp so với dung tích thiết kế trong giai đoạn cao điểm lấy nước. Đơn cử như hồ Sơn La 44%, hồ Thác Bà 52%, hồ Hòa Bình 67%, hồ Tuyên Quang 95%...

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho biết, với diễn biến lượng mưa và mực nước thấp, không loại trừ nguy cơ mực nước sông Hồng trong thời gian xả nước hồ chứa thủy điện không đạt +2,0m và thời gian dưới +1,0m kéo dài. Đây sẽ là điều kiện bất lợi đối với công tác lấy nước vụ Xuân 2020 của Hà Nội.

Trong khi đó, thời gian gần đây mực nước các sông: Hồng, Đà, Đáy, Đuống liên tục hạ thấp khiến các trạm bơm cố định: Phù Sa, Ấp Bắc, Thanh Điềm, Trung Hà và các cống Cẩm Đình, Liên Mạc không thể vận hành hoặc vận hành nhưng hiệu quả lấy nước rất thấp...

Ông Chu Phú Mỹ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội cho biết, để chủ động ứng phó với những bất lợi do thời tiết gây ra, Sở đã đề nghị các quận, huyện, thị xã khẩn trương rà soát kế hoạch sản xuất trên cơ sở bố trí diện tích và cơ cấu, thời vụ gieo trồng phù hợp với năng lực nguồn nước. Đối với những diện tích có khả năng không đủ nước để gieo cấy lúa thì kiên quyết chuyển đổi sang cây trồng khác.

Đối với các doanh nghiệp thủy lợi, Sở cũng đề nghị doanh nghiệp tập trung cải tạo, nâng cấp hệ thống các công trình, lắp đặt công cụ bơm dã chiến, thủ công, nhất là các trạm bơm ít phụ thuộc vào nguồn nước bổ sung từ các hồ chứa thủy điện. Xây dựng kế hoạch lấy nước chi tiết, phấn đấu hoàn thành cơ bản đưa nước lên đồng ruộng sau khi kết thúc đợt lấy nước thứ 2 (tức ngày 12/2/2020).

Bên cạnh đó, Sở cũng đã có văn bản đề nghị Tổng Công ty Điện lực Hà Nội xây dựng phương án cấp điện hợp lý trong giai đoạn lấy nước gieo cấy vụ Xuân 2020. Trong đó, ưu tiên bảo đảm nguồn điện cho các trạm bơm đầu mối lớn như: Sơn Đà, Phù Sa, Đan Hoài, Thanh Điềm, Bá Giang, Ấp Bắc, Hồng Vân.

Hiện nay, các doanh nghiệp thủy lợi Hà Nội đang tập trung sửa chữa, vận hành thử trạm bơm, nạo vét kênh mương… Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp thủy lợi là nhiều địa phương chưa thu hoạch xong cây vụ đông, nhu cầu lấy nước làm đất cấy trà xuân sớm chưa cao…

Để sử dụng hiệu quả nguồn nước hồ thủy điện điều tiết, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội đề nghị các doanh nghiệp thủy lợi tiếp tục kiểm tra công trình thủy lợi; bố trí đủ nhân lực sẵn sàng tiếp nhận nguồn nước hồ thủy điện ngay từ đợt 1 (bắt đầu từ 0h ngày 20/1 đến 24h ngày 23/1) nhằm tích trữ vào hệ thống sông ngòi, ao hồ phục vụ làm đất, gieo mạ; có biện pháp chống thất thoát nguồn nước; quản lý chặt chẽ nguồn nước của các hồ chứa thủy lợi... Trong quá trình lấy nước, các đơn vị cần lưu ý bảo đảm chống úng ngập diện tích cây vụ đông của nhân dân chưa thu hoạch xong…/.