Thẻ vàng của EU - bài học cho các quốc gia phát triển bền vững
Trước tình trạng này, Liên minh châu Âu (EU) đã áp dụng biện pháp phạt thẻ vàng đối với hàng chục quốc gia và vũng lãnh thổ do tình trạng đánh bắt cá trái phép tràn lan.
Trong Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), Thái Lan đã nhận thẻ vàng từ EU vào tháng 4/2015, còn Campuchia đã nhận thẻ đỏ vào tháng 3/2014. Riêng Philippines đã nhận thẻ vàng vào tháng 6/2014 nhưng đã được xóa chỉ 10 tháng sau đó, nhờ vào việc tuân thủ các quy định đánh bắt thủy sản của luật pháp quốc tế.
Hành trình đến … thẻ vàng Theo thuật ngữ quốc tế, IUU nghĩa là hoạt động đánh bắt cá trái phép, không báo cáo và không được quản lý. Quy định này bao gồm ba tiêu chuẩn với những hải sản nhập khẩu vào EU. Đầu tiên là hoạt động đánh bắt cá trái phép, nghĩa là các tàu cá đánh bắt thủy sản ở những vùng biển trái phép hoặc cấm đánh bắt. Những tàu cá không được cấp phép đánh bắt cá hay vi phạm quy định khai thác hải sản của quốc gia, quốc tế cũng bị liệt vào nhóm trên.Tiếp đó, IUU quy định những hoạt động khai thác hải sản cần được báo cáo với các cơ quan chức năng nhằm tuân thủ những quy định của pháp luật trong nước lẫn quốc tế. Yếu tố cuối cùng yêu cầu các tàu đánh cá treo cờ của một quốc gia nào đó và không được khai thác quá mức, đánh bắt cá con hay tàn phá nguồn thủy sản của một khu vực.
EU hợp tác chặt chẽ với các quốc gia ngoài liên minh nhằm mở rộng ảnh hưởng của IUU.Theo các nhà hoạch định chính sách, IUU giúp các nhà đánh bắt hải sản hợp pháp có thể cạnh tranh công bằng hơn với những tàu cá khai thác trái phép. Ngoài ra, EU cho rằng việc đánh bắt quá mức ở một vùng biển có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái của những vùng biển khác, qua đó tác động đến nguồn lợi thủy sản của khu vực này.Vì vậy, thị trường EU cấp giấy phép IUU cho tất cả các lô hàng hải sản xuất nhập khẩu qua nơi đây.Kể từ năm 2010, những quy định về IUU yêu cầu tất cả những lô hàng hải sản nhập khẩu vào thị trường EU phải kê khai thông tin về loài cá đánh bắt, địa điểm khai thác, ngày bắt và loại tàu đánh bắt cùng tất cả những phương tiện tham gia.
Tất nhiên EU không thể kiểm tra hết được xuất xứ mà chỉ thí điểm. Nếu tỷ lệ vi phạm cao thì EU sẽ kiểm tra toàn bộ lô hàng của nơi xuất xứ trong vòng ít nhất 6 tháng, hay còn gọi là phạt thẻ vàng. Trong trường hợp tình hình đánh bắt hải sản của nước xuất xứ được cải thiện theo quy định IUU, thẻ vàng sẽ bị dỡ bỏ. Ngược lại, nếu không có gì cải thiện thì những lô hàng hải sản từ các quốc gia này sẽ bị phạt thẻ đỏ - nghĩa là bị cấm nhập khẩu vào thị trường EU, đồng thời bị đưa vào danh sách theo dõi. Năm 2015, EU từng cảnh cáo “thẻ vàng” đối với Thái Lan vì chính phủ đã không kiểm soát chặt chẽ tàu thuyền đánh cá và đảm bảo truy xuất nguồn gốc của các sản phẩm hải sản. Cảnh báo này đồng nghĩa rằng nếu Chính phủ Thái Lan không cải thiện cách quản lý hoạt động đánh bắt hải sản, nước này sẽ bị cấm xuất khẩu hải sản vào thị trường EU. Ngay sau đó, Chính phủ Thái Lan đã ban hành quy định IUU, yêu cầu các tàu thuyền treo biển số đăng ký, đồng thời công bố danh sách các phương tiện có giấy phép hoạt động cho tất cả cảng biển. Cơ quan chức năng cũng đẩy mạnh việc tháo dỡ các tàu thuyền không có chủ sở hữu.Ngoài ra, các tàu thuyền có giấy phép buộc phải có thiết bị theo dõi định vị toàn cầu (GPS). Theo các quan chức Thái Lan, đã có gần 10.000 tàu thuyền đánh bắt đăng ký hoạt động tính đến giữa tháng 8/2018 và số lượng tàu thuyền bất hợp pháp cũng đã giảm mạnh.
Nếu EU phạt thẻ đỏ, thủy sản của Thái Lan sẽ bị cấm xuất khẩu sang các nước thành viên EU. Theo các nhà phân tích, lệnh cấm xuất khẩu thủy sản Thái Lan sang châu Âu sẽ làm ảnh hưởng đến các nước Đông Nam Á khác. Vì vậy, ngành thủy sản Thái Lan cần tăng cường nỗ lực hợp tác với chính phủ nước này để giải quyết vấn đề trên. Kinh nghiệm khắc phục Với vị thế là thị trường tiêu thụ lớn, các quy định IUU của EU đã khiến rất nhiều quốc gia siết chặt quy định khai thác hải sản. Ví dụ năm 2013, EU phạt thẻ vàng với Hàn Quốc và không lâu sau đó đến lượt Mỹ cũng liệt các lô hàng hải sản của nước này vào dạng cần theo dõi.Sức ép lớn từ hai thị trường đã khiến Hàn Quốc nỗ lực hành động nhằm siết chặt các quy định về đánh bắt hải sản.Sau những động thái khắc phục tích cực của Hàn Quốc, EU đã dỡ bỏ thẻ vàng cho quốc gia này vào tháng 4/2015.
Theo các chuyên gia, thẻ vàng nên được coi là động lực giúp các nước hiện đại hóa ngành thủy sản, nâng cao năng lực cạnh tranh.Là một trong những quốc gia đã từng bị EU rút thẻ vàng vào năm 2014, Philippines đã rất nhanh chóng gỡ được chiếc thẻ này chỉ trong 10 tháng sau đó nhờ vào những nỗ lực rất cao của nước này.
Ủy viên châu Âu về môi trường, các vấn đề hàng hải và thủy hải sản Karmenu Vella cho hay cả Hàn Quốc và Philippines đều đã có những hành động trách nhiệm trong việc sửa đổi, cải cách hệ thống pháp luật nhằm hướng tới một cách tiếp cận chủ động hơn trong cuộc chiến chống lại nạn đánh bắt cá bất hợp pháp.Đặc biệt, EU thừa nhận Philipines rất có thiện chí hợp tác và đã bắt tay vào thực hiện một loạt cải cách nhằm nâng cấp hệ thống quản lý thủy sản để đến bây giờ hệ thống này đã có thể sánh ngang với luật quốc tế.
Những cải cách mà Philippines đưa ra tập trung vào ba nội dung chính là: Sửa đổi hệ thống khung pháp lý, trọng tâm là Luật Thủy sản và nâng mức xử phạt đối với hành vi vi phạm; cải tổ bộ máy quản lý nghề cá, tập trung vào tăng biên chế cho cơ quan thực thi pháp luật và tăng ngân sách cho thực thi pháp luật, kiểm soát các hoạt động khai thác trên biển; triển khai chương trình thực thi pháp luật, tập trung vào truy xuất nguồn gốc.Ngoài ra, thông qua Cơ quan Nguồn lực thủy hải sản và Nông nghiệp Philippines (BFAR), Chính phủ Philippines khi đó đã bắt đầu đào tạo thêm lính canh biển cũng như tiến hành thu mua các thiết bị giám sát và quản lý tàu thuyền.
Về phần mình, hai quốc gia khác là Ghana và Papua New Guinea cũng đã thành công trong việc giải quyết những thiếu sót trong hệ thống quản lý nghề cá của họ kể từ khi nhận được cảnh báo của EU hồi tháng 11/2013 và tháng 6/2014. Ghana và Papua New Guinea đã sửa đổi khuôn khổ pháp lý để chống khai thác IUU, củng cố hệ thống xử phạt, tăng cường giám sát và quản lý đội tàu và tuân thủ theo pháp luật quốc tế.Trong khi đó, tại Thái Lan, theo một nguồn tin từ Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã của nước này, EU vẫn duy trì thẻ vàng đối với “xứ chùa Vàng” do các vấn đề liên quan đến IUU. EU rõ ràng đã tìm thấy sự khác biệt trong phân loại thuyền tại Cục Hàng hải và dự kiến sẽ xem xét việc thực thi pháp luật nghiêm ngặt, quản lý hiệu quả các lệnh hành chính và khung thời gian rõ ràng.
Trước tình hình trên, Phó Thủ tướng Thái Lan Chatchai Sarikulya, người giám sát tiểu ban về các giải pháp chống IUU, cho biết Trung tâm Giám sát Thủy sản (FMC) cần nâng cấp hoạt động và nhân viên của FMC.Ông Chatchai đã chỉ định Trung tâm Điều hành chống khai thác bất hợp pháp gửi năm nhân viên đến FMC để giúp đào tạo và theo dõi lực nhân viên ở đó trong ba tháng tới. Ông Chatchai cho biết ông cũng chỉ thị cho các cơ quan pháp luật, từ cảnh sát cho các công tố viên và tòa án công cộng tăng cường phối hợp và hiệu quả và chờ đợi kết quả tích cực từ các hoạt động trên./.
Xem thêm:Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam khắc phục "thẻ vàng" để hình thành nghề cá bền vững
16:04' - 30/10/2018
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định: "Quyết tâm của Việt Nam là khắc phục được "thẻ vàng" của EC, từ đó hình thành nghề cá phát triển bền vững".
-
DN cần biết
Khắc phục "thẻ vàng" IUU - Bài 2: Hướng tới xây dựng nghề cá bền vững
10:55' - 18/10/2018
Trước thực tế của nghề cá hiện nay, các địa phương, doanh nghiệp xác định, "thẻ vàng" sẽ là động lực để khai thác tập trung cải tổ lại nghề cá, chuyển từ nghề cá nhân dân sang nghề cá có trách nhiệm.
-
DN cần biết
Khắc phục "thẻ vàng" IUU - Bài 1: Gỡ vướng khâu xác nhận nguồn gốc nguyên liệu
10:43' - 18/10/2018
Sau một năm triển khai các giải pháp đồng bộ từ Chính phủ đến các bộ ngành, địa phương, doanh nghiệp, ngư dân, Việt Nam đã đạt được một số kết quả rất quan trọng trong việc chống khai thác IUU.
-
Kinh tế & Xã hội
Khắc phục "thẻ vàng" IUU: Tăng cường các biện pháp chống khai thác IUU
16:02' - 04/10/2018
Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường vừa có ý kiến chỉ đạo các địa phương ven biển tăng cường triển khai các biện pháp chống khai thác IUU.
-
Doanh nghiệp
Không tháo gỡ "thẻ vàng", ngành thủy sản Việt Nam mất cơ hội xuất khẩu
18:40' - 25/09/2018
Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang thị trường EU cho biết hộ đang gặp nhiều khó khăn, thách thức.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đẩy nhanh tốc độ xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc
09:07' - 24/04/2024
Theo cnbc.com, Mỹ đã khởi công xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc mới nối Nam California và Las Vegas.
-
Kinh tế Thế giới
Hoạt động kinh doanh của Mỹ giảm tốc trước thềm cuộc họp của Fed
07:55' - 24/04/2024
S&P Global cho biết chỉ số PMI tổng hợp theo dõi các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ của Mỹ, đã giảm xuống mức 50,9 trong tháng 4/2024, từ mức 52,1 của tháng Ba.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh thu du lịch toàn cầu năm 2024 dự báo đạt gần 6.000 tỷ USD
07:38' - 24/04/2024
Doanh thu du lịch toàn cầu được dự báo sẽ đạt 5.800 tỷ USD trong năm 2024, đánh dấu mức tăng 139,6% so với thời kỳ trước đại dịch vào năm 2019.