Sự cạnh tranh kinh tế giữa Trung Quốc và Nhật Bản tại Trung Đông
Vậy Trung Quốc và Nhật Bản gia tăng ảnh hưởng tại Trung Đông là nhằm mục đích gì? Diễn đàn Đông Á số mới ra đã có bài phân tích với nội dung như sau:
Cả hai quốc gia này đang cố gắng củng cố lập trường chính trị của họ trong khu vực và tham gia nhiều hơn vào trò chơi quyền lực chính trị ở Trung Đông.
Cạnh tranh để tiếp cận các nguồn năng lượng, đặc biệt là việc tranh giành quyền khai thác các mỏ dầu, dường như là lý do lớn nhất cho sự cạnh tranh Trung-Nhật ở khu vực Trung Đông.
Bên cạnh đó, những quyết định đầu tư và các hoạt động kinh tế khác trong lĩnh vực năng lượng từ cả hai nước đã khiến sự đối đầu trực tiếp giữa họ ngày một gia tăng. Sự cạnh tranh kinh tế Trung-Nhật tại Trung Đông còn thể hiện qua cách họ tiếp cận thị trường và các dự án cơ sở hạ tầng.
Thậm chí, nhiều người còn cho rằng các công ty Nhật Bản và Trung Quốc đã phát động một cuộc “chiến tranh bán hàng” để phục vụ cho các dự án xây dựng ở châu Á, và cả ở khu vực Trung Đông.
Điều đó cho thấy sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Nhật Bản không những ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế, mà còn có thể tác động đến khía cạnh chính trị của họ trong khu vực này.
Kể từ đầu thế kỷ 21, Bắc Kinh và Tokyo đã tìm cách mở rộng vai trò chính trị của họ ở Trung Đông. Ở Trung Quốc, một số người đã gợi ý việc lợi dụng tình hình hỗn loạn của Mùa xuân Arập (ám chỉ đến làn sóng cách mạng với các cuộc nổi dậy, diễu hành và biểu tình tại các quốc gia ở thế giới Arập) để cải thiện vị thế của Trung Quốc tại khu vực này.
Về phía mình, Nhật Bản dường như thận trọng trong việc tăng cường can dự vào chính trị ở Trung Đông nhằm thể hiện vị thế của một cường quốc thế giới. Tuy nhiên, cả hai nước đều không muốn tham gia sâu vào các hoạt động chính trị phức tạp ở Trung Đông.
Suy cho cùng, một nguyên nhân quan trọng khiến Trung Đông xuất hiện trong sự cạnh tranh Trung-Nhật là trao cho Nhật Bản cơ hội được loại bỏ việc hạn chế sử dụng vũ lực quân sự trong nửa thế kỷ qua. Chính điều này sẽ gây ra mối lo ngại lớn cho Bắc Kinh.
Kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, luật về triển khai các lực lượng quân sự ra nước ngoài đã đóng một vai trò quan trọng trong việc nới lỏng các hạn chế pháp lý do Nhật Bản tự áp đặt. Những diễn biến ở Trung Đông đã tạo ra nhiều cơ hội cho Nhật Bản.
Việc xem xét đưa trở lại Luật Phòng vệ sau Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991, ban hành Luật Hợp tác Hòa bình quốc tế năm 1992 và ban hành Luật Các biện pháp đặc biệt về chống khủng bố (ATSML) sau sự kiện 11/9, chỉ là một vài ví dụ điển hình.
Những luật này có hàm ý hoạt động rõ ràng, và các sự kiện ở Trung Đông đã thực sự cho Nhật Bản cơ hội để thực hiện chúng. Theo đó, luật ATSML cho phép Nhật Bản tham gia vào các hoạt động gìn giữ hòa bình (phi chiến đấu) không thuộc Liên hợp quốc trong các cuộc tấn công quân sự do Mỹ đứng đầu ở Afghanistan và Iraq.
Năm 2009, việc các lực lượng Nhật Bản tham gia vào nỗ lực chống cướp biển quốc tế ở Vịnh Aden đã tạo cơ hội cho nước này mở rộng khả năng sử dụng các lực lượng quân sự của mình. Thậm chí, Nhật Bản còn thành lập một căn cứ chống hải tặc ở Djibouti vào năm 2011 - căn cứ quân sự đầu tiên của Nhật Bản ở nước ngoài kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai.
Đối với Trung Quốc, việc Nhật Bản can dự vào các cuộc khủng hoảng ở Trung Đông cũng như những nới lỏng hạn chế hiến pháp về việc sử dụng sức mạnh quân sự đã khiến Bắc Kinh không khỏi lo lắng.
Trung Quốc cho rằng những bước đi thực tiễn và pháp lý của Nhật Bản trong việc tăng cường can thiệp quân sự sâu hơn ở Trung Đông không những nhằm khôi phục khả năng quân sự mà còn tăng sự hiện diện quân sự của Nhật Bản ở nước ngoài, đồng thời còn phá vỡ trật tự thời hậu chiến năm 1945.
Tuy nhiên, dù Trung Quốc không công khai thách thức các hoạt động quân sự của Nhật Bản ở Trung Đông, nhưng họ cũng không bỏ qua điều đó.
Có thể nói, căn cứ quân sự của Nhật Bản ở Djibouti là một trong những lý do khiến Trung Quốc phải thành lập một căn cứ quân sự ở đó. Trung Đông cũng có thể được coi là khu vực cạnh tranh quân sự Trung-Nhật theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như bằng việc thu thập thông tin tình báo quân sự và kinh nghiệm hoạt động của nhau.
Nhìn chung, sự cạnh tranh ảnh hưởng Trung-Nhật ở Trung Đông để lại một số bài học cho các khu vực khác bên ngoài châu Á. Việc thay đổi những ưu tiên đã khiến Trung Quốc và Nhật Bản mở rộng sự can dự của họ, đồng thời tìm kiếm những cơ hội mới tại khu vực này.
Tuy nhiên, không giống như các cường quốc phương Tây, việc chi phối khu vực không phải là mục tiêu độc lập của Trung Quốc hay Nhật Bản. Điều này có nghĩa là nguy cơ cạnh tranh Trung-Nhật ở khu vực này không đáng kể. Do đó, các quốc gia khác muốn can dự ở Trung Đông không nên mong đợi sẽ nhận được nhiều sự hỗ trợ cho các vấn đề khu vực từ hai cường quốc châu Á này./.
- Từ khóa :
- Trung Quốc
- Nhật Bản
- năng lượng
- Trung Đông
- lợi ích kinh tế
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Sức hút của các nước Trung Á đối với Nhật Bản, Nga và Trung Quốc
06:30' - 11/05/2017
Việc xây dựng quan hệ mang tính chiến lược với các nước ở khu vực này sẽ tạo ra những ảnh hưởng có lợi đối với Nhật Bản trong mối quan hệ với Nga và Trung Quốc.
-
Tài chính
Đối thoại Tài chính Nhật - Trung lần thứ 6 tại Nhật Bản
07:50' - 07/05/2017
Các bộ trưởng tài chính Trung Quốc và Nhật Bản ngày 6/5 đã nhất trí tăng cường hợp tác kinh tế, tài chính tại Đối thoại Tài chính lần thứ 6 tại Yokohama, Nhật Bản.
-
Kinh tế Thế giới
IMF kêu gọi các nước xuất khẩu dầu ở Trung Đông hạn chế chi tiêu chính phủ
09:20' - 03/05/2017
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết các nước xuất khẩu dầu mỏ ở Trung Đông tiếp tục cắt giảm trợ cấp năng lượng, đồng thời triển khai thêm một số cải cách để kiềm chế chi tiêu của chính phủ.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc và Nhật Bản nắm giữ nhiều trái phiếu chính phủ Mỹ nhất
13:43' - 18/04/2017
Trung Quốc đã tăng lượng trái phiếu chính phủ Mỹ mà họ nắm giữ trong tháng 2/2017 thêm 8,6 tỷ USD lên trên 1.059 tỷ USD.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Nga ký sắc lệnh đầu tiên về kế hoạch phát triển đất nước sau nhậm chức
07:40' - 08/05/2024
Phóng viên TTXVN tại Moskva đưa tin, ngày 7/5, sau lễ tuyên thệ nhậm chức, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh về mục tiêu quốc gia phát triển đất nước đến năm 2030, triển vọng đến năm 2036.
-
Kinh tế Thế giới
Các sân bay khắp nước Anh gặp sự cố
07:32' - 08/05/2024
Nhiều sân bay quốc tế của Anh, gồm Heathrow, Gatwick, Stansted, Edinburgh, Birmingham và Manchester, đều gặp sự cố với cổng điện tử kiểm soát hộ chiếu khiến hành khách phải xếp hàng chờ nhập cảnh.
-
Kinh tế Thế giới
Ông Donald Trump đối mặt với nguy cơ phạt tù nếu vi phạm lệnh cấm phát ngôn
18:30' - 07/05/2024
Thẩm phán cho rằng mức phạt tối đa 1.000 USD cho mỗi lần vi phạm lệnh cấm phát ngôn là không đủ sức răn đe, do đó ông đang cân nhắc phạt tù cựu Tổng thống Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc gia hạn chính sách miễn thị thực cho 12 quốc gia
18:26' - 07/05/2024
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm (Lin Jian) ngày 7/5 thông báo Trung Quốc đã quyết định gia hạn chính sách miễn thị thực đối với các chuyến đi ngắn hạn tới nước này cho 12 quốc gia.
-
Kinh tế Thế giới
FAA điều tra nghi vấn Boeing làm giả hồ sơ liên quan dòng máy bay 787
10:28' - 07/05/2024
FAA cho biết đã mở cuộc điều tra sau khi Boeing thông báo rằng công ty có thể chưa hoàn thành các cuộc kiểm tra cần thiết để đảm bảo dòng điện an toàn giữa các bộ phận của máy bay.
-
Kinh tế Thế giới
Tiêu dùng tiếp sức cho nền kinh tế Đức
21:59' - 06/05/2024
Theo Hiệp hội Thương mại Đức (HDE), tâm lý tiêu dùng của người dân nước này tiếp tục có xu hướng tích cực, trong bối cảnh nền kinh tế Đức đang có những dấu hiệu tiến triển tốt.
-
Kinh tế Thế giới
Bầu cử Mỹ 2024: "Sức nặng" của nhóm cử tri đặc biệt
10:27' - 06/05/2024
Nhóm cử tri đặc biệt có "sức nặng" trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, bao gồm những người "không ưa" cả hai ứng cử viên đại diện cho đảng Dân chủ và Cộng hòa.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba triển khai hệ thống thị thực điện tử mới cho khách du lịch
07:30' - 06/05/2024
Từ tháng 5 này, Cuba triển khai hệ thống thị thực điện tử mới dành cho du lịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khách quốc tế.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan: Nắng nóng tàn phá các trang trại sầu riêng
20:31' - 05/05/2024
Một đợt nắng nóng tàn khốc tại Đông Nam Á đã khiến sản lượng sầu riêng của Thái Lan bị sụt giảm và chi phí tăng vọt.