Minh bạch thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp
Báo cáo nghiên cứu “Điều chỉnh chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam” do Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) vừa tiến hành mới đây cho thấy, hiện có tới 63% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai và đây cũng đang là rào cản lớn đối với doanh nghiệp nông nghiệp.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp đang phát triển mạnh nhưng vẫn còn thiếu sự minh bạch, lành mạnh. Do đó, việc nghiên cứu điều chỉnh chính sách đất đai nhằm thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp là cần thiết.
Doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận đất đai Nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp đang có sự thay đổi mạnh mẽ trong thời gian gần đây, theo hướng chuyển từ hộ tiểu điền sang đại điền, doanh nghiệp tích tụ và tập trung ruộng đất. Đất nông nghiệp là hàng hóa “đặc biệt”, do đó quy mô, mức độ phát triển của thị trường giữa các vùng miền, địa phương có sự khác nhau. Theo đó, những khu vực giáp với những thành phố lớn thường có giá trị cao hơn rất nhiều so với các khu vực vùng sâu, vùng xa. Mặc dù vậy, theo báo cáo nghiên cứu, khoảng 50% doanh nghiệp đánh giá dịch vụ đất đai “không có thay đổi gì” và có trên 1/3 số doanh nghiệp “không biết” về dịch vụ đất đai, điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải “tự bơi” khi muốn mở rộng mặt bằng cho sản xuất kinh doanh của mình. Đây thực sự là điểm nghẽn để doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh vì ngoài vốn, lao động và khoa học công nghệ thì mặt bằng cũng là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp mở rộng sản xuất kinh doanh. Các quy định về ưu đãi đất đai cho doanh nghiệp về nông thôn có quá nhiều nhưng nguồn lực để thực hiện lại hạn chế nên rất ít doanh nghiệp tận dụng được cơ hội. TS. Nguyễn Hữu Thọ, Phó Trưởng ban Ban Chính sách phát triển nông thôn, CIEM cho biết, năm 2016, cả nước có 33.500 trang trại, tăng 67,2% so với năm 2011, bình quân tăng 10%/năm. Cùng với đó, số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp cũng tăng mạnh, năm 2016, cả nước có 3.846 doanh nghiệp nông nghiệp, tăng 49% so với năm 2011; trong đó, doanh nghiệp có số vốn từ 10 tỷ đồng trở lên tăng tới 76,2%. Theo ông Nguyễn Hữu Thọ, mặc dù Việt Nam đã có rất nhiều văn bản pháp luật liên quan đến thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, tuy nhiên thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp vẫn chưa phát triển lành mạnh và không mang lại hiệu quả cho nền kinh tế. Một trong những nguyên nhân là do đất nông nghiệp tại Việt Nam thường có diện tích nhỏ, gây ra những khó khăn trong quá trình tích tụ ruộng đất. Trong khi đó, có nhiều hộ gia đình bỏ ruộng hoang, nhưng vì một lý do nào đó, cũng không muốn chuyển quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp. Từ thực tế, có doanh nghiệp cho biết, để sử dụng được 30 ha đất nông nghiệp làm trang trại, họ đã phải đàm phán với 130 hộ dân. Tuy nhiên, điều đáng buồn hơn là có nhiều hộ dân, sau một thời gian đàm phán lại tăng giá bán hoặc không đồng ý chuyển đổi, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đàm phán. Điều này khiến cho thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp phát triển thiếu lành mạnh. Anh Phạm Văn Xuân, ở Thôn Lau, xã Hoàng Lâu, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc cho biết, đầu tư vào nông nghiệp cao đòi hỏi đất và vốn rất lớn. Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là tiếp cận thu mua gom đất nông nghiệp của người dân. Anh đã đầu tư 2 nhà kính để trồng rau, khi muốn mở rộng diện tích nhà kính, đầu tư mua thêm đất xung quanh thì gặp rất nhiều khó khăn trong việc dồn điền. Mặc dù đất khu vực đó bậc thang, chỗ cao chỗ thấp, đất xấu, người dân bỏ hoang không canh tác nhưng khi đề cập mua để làm trang trại trồng rau sạch thì người dân không đồng ý bán. Anh Xuân cho biết, họ lý giải, bán đất là hết, họ không còn gì, trong khi đất để không nhiều năm không canh tác. Có gia đình bảo họ không cần tiền, họ nhất định không bán… Để mua được 5.000 m2 xung quanh khu trang trại của gia đình anh Xuân mất từ 3-5 tháng đàm phán, chi phí cũng tăng lên. Đơn cử, trung bình trước đó đất ruộng được người dân chuyển nhượng khoảng từ 60-65 triệu đồng/sào thì nay tăng lên 83 triệu đồng/sào. Đầu tư nhà kính mất 1,3 tỷ đồng, đầu tư xong lại mời người bán đất cho mình vào làm với mức lương từ 4-6 triệu đồng/người/tháng nhưng người dân vẫn e ngại bởi thường mang tâm lý bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp là mất "cần câu cơm". “Trên thực tế tại Vĩnh Phúc khu công nghiệp mọc lên rất nhiều, thu hút một lượng lớn lao động dẫn tới nhiều khu vực ruộng đồng bị bỏ hoang. Nếu tiếp cận được đất đai thuận lợi, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao cũng sẵn sàng đầu tư, tạo sức sống cho đất. Người dân cũng có thêm thu nhập từ ruộng đồng của mình”, anh Xuân khẳng định.Kết quả điều tra của nhóm nghiên cứu cũng cho thấy, cản trở lớn nhất đối với người mua, thuê thêm đất là thời gian sử dụng đất ngắn (95%); quy hoạch đang hạn chế cây trồng (32%); thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rườm rà, tốn phí (29%) và hạn điền thấp (24%)… Cần hoàn thiện chính sách đất đai Để thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp phát triển lành mạnh, PGS. TS Chu Tiến Quang, Hội đồng chính sách, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, chính sách đất đai quan trọng nhất và gây nhiều chuyện nhất. Một trong những vấn đề đang đặt ra hiện nay là phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa lớn, phát triển quốc tế. Theo đó, cần đánh giá và chứng minh sự phát triển của thị trường sử dụng đất. Trên cơ sở đó, phân tích những bất cập chính sách đất đai, quyền sử dụng và cho thuê đất ảnh hưởng như thế nào đến quá trình sử dụng đất và phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp. TS. Nguyễn Hữu Thọ cũng kiến nghị nên định hướng quy hoạch theo 2 nhóm. Theo đó, quy hoạch cứng là việc Nhà nước đưa ra những vùng, những loại đất không được phép chuyển đổi mục đích sử dụng.Quy hoạch mềm là việc Nhà nước đưa ra những vùng, những loại đất có tính tương đồng để người dân có thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất một cách linh hoạt theo tín hiệu thị trường. Đặc biệt, trong quá trình xây dựng quy hoạch, cần tính đến sự ổn định.
Các nghiên cứu viên của CIEM cũng đưa ra nhiều kiến nghị như đề nghị tiếp tục thực hiện thu thuế nông nghiệp sau năm 2020; cần đánh giá, xây dựng lộ trình từng bước chuyển từ giao đất không thu tiền sang cho thuê đất, đồng thời xây dựng chính sách an sinh cho những đối tượng chính sách, hộ nghèo. Đối với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cần có biện pháp tuyên truyền, xử phạt những hộ có biến động trong sử dụng đất mà không đăng ký lại; đồng thời, kiến nghị không nên quy định thời hạn từng bước chuyển đất nông nghiệp sang sử dụng ổn định lâu dài, đồng nhất với các loại hình đất khác. Song song với đó đề nghị nới rộng hạn mức nhận quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Bên cạnh các giải pháp trên, các chuyên gia kinh tế cho rằng cần hoàn thiện chính sách đất đai, tạo hành lang pháp lý, cơ sở cho thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp từng bước phát triển. Theo đó, giai đoạn tới cần sớm điều chỉnh chính sách đất đai, đặc biệt là Luật Đất đai 2013 để hoàn thiện các nội dung bất cập trên góc độ thị trường như: quy hoạch, hình thức giao đất, thuê đất; thời hạn và hạn mức sử dụng đất; hoàn thiện hạ tầng thông tin đất đai./.Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội: Khó cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau dồn điền đổi thửa
19:54' - 05/12/2017
Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau dồn điền đổi thửa vẫn còn tồn tại 337 trường hợp “bất khả kháng” chưa thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
-
Kinh tế Việt Nam
Thúc đẩy phát triển thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp
12:50' - 30/11/2017
Nhu cầu sử dụng đất nông nghiệp của các chủ thể đang có sự thay đổi mạnh nên việc nghiên cứu điều chỉnh chính sách là cần thiết.
-
Kinh tế Việt Nam
Tọa đàm làm rõ quy định mới về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
14:37' - 25/11/2017
Sáng 25/11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm “Thông tư 33/2017/TT- BTNMT: Làm rõ quy định mới về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.
-
Kinh tế Việt Nam
Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng của người dân
17:52' - 18/10/2017
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là nhu cầu chính đáng của người dân.
-
Bất động sản
Vĩnh Long: Cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo dự án VLAP
07:51' - 24/08/2017
Vĩnh Long phấn đấu hoàn thành công tác in Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đạt khoảng 93% số thửa đã đăng ký.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội đôn đốc đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm
21:35' - 19/04/2024
Ngày 19/4, Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm của thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025 tổ chức hội nghị giao ban để đánh giá tình hình thi công các công trình.
-
Kinh tế Việt Nam
Điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương 2021 - 2025
21:02' - 19/04/2024
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ký Quyết định về việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 cho các dự án nội bộ của bộ, cơ quan trung ương và địa phương.
-
Kinh tế Việt Nam
Liên tiếp xử lý nhiều doanh nghiệp bán vàng vi phạm
18:45' - 19/04/2024
Mấy ngày gần đây, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra và liên tiếp xử lý nhiều vi phạm với các trường hợp kinh doanh mặt hàng vàng.
-
Kinh tế Việt Nam
Thông tin gạo ST24 và ST25 được hưởng ưu đãi thuế xuất khẩu sang EU là không chính xác
18:08' - 19/04/2024
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định, thông tin gạo thơm ST24 và ST25 được hưởng ưu đãi thuế xuất khẩu sang thị trường EU là không chính xác.
-
Kinh tế Việt Nam
Quyết tâm cao nhất để hoàn thành Dự án đường dây 500kV mạch 3 trong tháng 6/2024
17:00' - 19/04/2024
Tổng giám đốc Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (EVNNPT) Phạm Lê Phú cho biết, đơn vị đặt ra quyết tâm cao nhất để hoàn thành Dự án đường dây 500kV mạch 3 trong tháng 6/2024
-
Kinh tế Việt Nam
TTXVN tổ chức nhiều hoạt động chào mừng 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
16:26' - 19/04/2024
Chiều 19/4, tại Trụ sở Trung tâm Thông tấn quốc gia, TTXVN khai trương chuyên trang 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ tại địa chỉ: http://dienbienphu.vnanet.vn.
-
Kinh tế Việt Nam
Khoan 37 mũi bơm bê tông gia cố, dự kiến 22/4 thông hầm Đèo Cả
16:00' - 19/04/2024
Lực lượng chức năng huy động tối đa lực lượng để sớm khắc phục sự cố sạt lở hầm đường sắt Đèo Cả, đưa giao thông trở lại bình thường tại điểm đường sắt nối hai tỉnh Phú Yên - Khánh Hòa.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Quản lý theo không gian biển để gỡ “thẻ vàng” IUU
14:06' - 19/04/2024
Phải kiểm soát được mọi diễn biến tàu từ ra khơi đến cập bến ở bất kỳ địa phương nào. Dù tàu có vi phạm ở bất kỳ địa phương nào đều có các thông tin xử lý.
-
Kinh tế Việt Nam
Nhà thầu Thuận An ngừng thi công, chủ đầu tư dự án Tham Lương – Bến Cát yêu cầu báo cáo
21:38' - 18/04/2024
Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An đã ngưng thi công và các nhân sự ban chỉ huy công trường, nhân công... không có mặt trên công trường.