Dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV vào hoạt động

Dịch vụ này được khai trương với sự hỗ trợ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam…

Bệnh viện Đại học Y Hà Nội là 1 trong 8 cơ sở y tế tại Hà Nội triển khai dịch vụ này trong năm 2019.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), dự phòng trước phơi nhiễm HIV là dịch vụ giúp cho những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao có thể dự phòng lây nhiễm HIV.

Đây là biện pháp mang lại hiệu quả dự phòng hữu hiệu, bằng cách uống thuốc kháng virus ARV đều đặn hàng ngày, trước khi phơi nhiễm HIV.

Tuân thủ tốt có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục lên 90%, qua tiêm chích ma túy tới 70%. Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm an toàn cho người dùng, kể cả phụ nữ mang thai và cho con bú.

Dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV giúp các cơ sở điều trị không còn phụ thuộc hoàn toàn vào các biện pháp cơ học để dự phòng lây nhiễm HIV như dùng bao cao su, dùng bơm kim tiêm sạch, nhất là trong bối cảnh dù dịch HIV đã có xu hướng giảm, nhưng vẫn có khoảng 2 triệu người phát hiện nhiễm HIV mới mỗi năm.

Tại Việt Nam, đến hết năm 2018, ước tính số người nhiễm HIV hiện còn sống là 250.000 người, trong đó hàng năm trung bình khoảng 10.000 người phát hiện nhiễm HIV mới.

Điều đáng lo ngại là trong khi tỷ lệ nhiễm HIV ở hầu hết các nhóm có hành vi nguy cơ cao như người nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm... có xu hướng giảm nhanh thì tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới lại tăng.

Nếu như trước đây tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nghiện chích ma túy chiếm 29-30% thì nay giảm còn 9-10%, ở phụ nữ bán dâm cũng giảm từ 5% xuống 3,4%.

Riêng tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ đồng giới tăng cao, từ 7,4% năm 2016 lên 11,4% năm 2018.

Theo ước tính, cả nước có khoảng 174.000 nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) trong độ tuổi 15-49 và riêng Hà Nội có tới hơn 30.000 MSM (chiếm khoảng 17,5% số MSM cả nước)…

Hiện đã có khoảng 2.000 người sử dụng dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Trong số đó là những người nam quan hệ đồng giới, người chuyển giới nữ và người âm tính với HIV nhưng là bạn tình của người nhiễm HIV chưa đạt tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Năm 2016, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là hai địa phương triển khai thí điểm điều trị dự phòng trước phơi nhiễm.

Năm 2017, Bộ Y tế đã đưa nội dung điều trị dự phòng trước phơi nhiễm vào hướng dẫn điều trị và chăm sóc HIV/AIDS tại Quyết định số 5418/QĐ-BYT ngày 1/12/2017.

Năm 2018, Bộ Y tế đã phê duyệt Kế hoạch triển khai dự phòng trước phơi nhiễm HIV, giai đoạn 2018-2020.

Giai đoạn 2018-2020, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm được mở rộng, thuốc kháng HIV cho điều trị được cung cấp miễn phí. 

Việt Nam là quốc gia thứ hai tại châu Á, chỉ sau Thái Lan, triển khai dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV trên toàn quốc.

Dự kiến trong năm 2019, dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm HIV sẽ được triển khai tại 9 tỉnh, thành phố và đến năm 2020 sẽ được triển khai tại 11 tỉnh, thành phố, gồm Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Tiền Giang, Hà Nội, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Hải Phòng, với mục tiêu đạt 7.300 người đăng ký sử dụng dịch vụ./.