Đầu tư theo hình thức PPP: Tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế
Tuy nhiên, tiến trình triển khai các dự án PPP còn chậm, quy mô còn nhỏ so với nhu cầu đầu tư phát triển, còn nhiều vướng mắc cần sớm tháo gỡ để đẩy nhanh thực hiện các dự án trong thời gian tới.
Trước tình hình đó, dự án Luật Đầu tư theo hình thức hợp tác công-tư đã được Chính phủ giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư soạn thảo để trình Quốc hội. Trước đó, dự án Luật đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 37.
Huy động nguồn vốn đầu tư tư nhân
Theo Ban soạn thảo, tại Việt Nam, mô hình đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) bắt đầu được thực hiện từ năm 1997 khi Chính phủ ban hành Nghị định 77/NĐ-CP về quy chế đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) áp dụng cho đầu tư trong nước.
Qua nhiều lần bổ sung, sửa đổi để từng bước tiếp cận với thông lệ quốc tế, hiện hoạt động PPP và nội dung lựa chọn nhà đầu tư được quy định tại Nghị định số 63/2018/NĐ-CP (Nghị định 63/CP) và Nghị định số 30/2015/NĐ-CP (Nghị định 30/CP).
Tính đến tháng 1/2019, có 336 dự án PPP đã ký kết hợp đồng (trong đó, 140 dự án áp dụng loại hợp đồng BOT, 188 dự án áp dụng loại hợp đồng BT: xây dựng - chuyển giao và 8 dự án áp dụng các loại hợp đồng khác). Thông qua mô hình PPP, nguồn vốn đầu tư tư nhân đã được huy động để giải quyết nhu cầu cấp bách về đầu tư hạ tầng.
Cả nước đã huy động được khoảng 1,6 triệu tỷ đồng thực hiện đầu tư 336 dự án PPP nêu trên, góp phần tích cực hoàn thiện chất lượng hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông, năng lượng, hạ tầng đô thị, xử lý nước thải, rác thải..., kịp thời giải quyết các nhu cầu bức xúc về dịch vụ công của người dân và nhu cầu cấp bách về cơ sở hạ tầng để phát triển kinh tế - xã hội đất nước, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kích cầu đối với sản xuất trong nước.
Chính yếu tố này đã tạo ra động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế quốc dân.
Bên cạnh các kết quả đạt được, theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thực tiễn cho thấy, hầu hết các dự án được thực hiện kiểm toán đều áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn nhà đầu tư, như vậy là tiềm ẩn rủi ro lãng phí, thất thoát và chọn nhà đầu tư không có đủ năng lực thực hiện dự án. Công tác giám sát trong quá trình thực hiện hợp đồng còn lỏng lẻo.
Đã xảy ra bất cập về mức phí, vị trí đặt trạm thu phí, thời gian thu phí. Cơ chế giám sát, đặc biệt là các cơ chế giám sát doanh thu của nhà đầu tư, chế tài xử lý vi phạm đối với nhà đầu tư cũng như đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền còn thiếu, chưa chặt chẽ...
Nâng cao vai trò của Nhà nước
Tán thành với sự cần thiết phải ban hành dự án Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư, song, nhiều ý kiến trong Thường vụ Quốc hội băn khoăn về vai trò của Nhà nước trong triển khai đầu tư theo hình thức hợp tác công - tư.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải, quy định thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư không chỉ căn cứ vào con số.
Bởi nếu số vốn đầu tư công lên đến 10.000 tỷ đồng thì quy mô một dự án PPP có thể lên đến hàng chục, hàng trăm nghìn tỷ đồng.
Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý, không chỉ liên quan đến định mức vốn, việc Nhà nước tham gia vào dự án PPP nào cũng đều phải là những dự án nằm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, với danh mục cụ thể được Quốc hội quyết định.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng cho rằng, dự án Luật cần có những nội dung nhằm tạo sự cân bằng giữa mục tiêu của Nhà nước và doanh nghiệp.
Theo đó, trên thực tế, đầu tư công thường lấy mục tiêu kinh tế - xã hội, lấy những tiêu chuẩn của Nhà nước để quyết định chủ trương. Tuy nhiên, doanh nghiệp tham gia đầu tư có thể chỉ nhìn dưới khía cạnh kinh tế.
Để dung hòa được hai khía cạnh này, cần nghiên cứu mức độ tham gia của Nhà nước, khuyến khích triển khai nhưng không nên để đầu tư tràn lan, làm loãng đầu tư công.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình cũng chỉ ra thực tế, trong hợp tác PPP thời gian qua đã có trường hợp sau một thời gian, phần vốn của doanh nghiệp tăng lên, phần vốn của Nhà nước thấp xuống và mất quyền chi phối trong các công trình này.
Thậm chí, có trường hợp phần đất là tài sản Nhà nước đưa vào ban đầu đã phải nhượng lại doanh nghiệp nước ngoài vì kinh doanh thua lỗ.
Ông Phan Thanh Bình cho rằng, cơ quan chủ trì soạn thảo phải báo cáo cụ thể về hướng xử lý với các trường hợp này trong dự án Luật để tránh không mất quyền chi phối đối với những hợp tác công - tư.
Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, có sự chồng chéo giữa các luật với dự án Luật Đầu tư theo hình thức hợp tác công - tư.
Theo đó, để bảo đảm tính đặc thù đối với dự án PPP, tại khoản 2, Điều 3, dự thảo Luật quy định trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật này và các luật khác về trình tự, thủ tục đầu tư, thực hiện dự án PPP; hoạt động của doanh nghiệp dự án PPP; luật áp dụng; bảo đảm đầu tư; cơ chế quản lý vốn nhà nước áp dụng trực tiếp cho dự án PPP thì thực hiện theo quy định của Luật này.
Tuy nhiên, nếu áp dụng theo nguyên tắc này thì dự án Luật PPP sẽ đụng chạm tới rất nhiều luật như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường...
Từ thực tế này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, nếu dự án luật “đụng chạm” tới nhiều luật, gây xáo trộn hoặc ách tắc trong thực thi pháp luật thì phải cân nhắc.
Trước những vấn đề trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ phải làm rõ, tổng kết sâu sắc hơn nữa về hơn 20 năm thực hiện các dự án theo hình thức PPP, trong đó, phải xác định rõ vai trò, sự tham gia của Nhà nước và xã hội./.
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Góp ý hoàn thiện cơ sở pháp lý thúc đẩy dự án PPP giao thông
12:54' - 08/11/2019
Các cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia, nhà đầu tư đã thảo luận, trao đổi ý kiến về hoàn thiện cơ sở pháp lý và giải pháp nhằm thúc đẩy các dự án PPP, nhất là trong lĩnh vực giao thông vận tải...
-
Kinh tế Việt Nam
Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV: Thu hút đầu tư vào nông nghiệp
13:08' - 06/11/2019
Ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp và các giải pháp thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này là chủ đề được nhiều đại biểu Quốc hội chất vấn trong sáng 6/11.
-
Kinh tế Việt Nam
Định hình khung pháp luật thu hút vốn PPP cho cơ sở hạ tầng
07:51' - 05/11/2019
Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), chỉ 10% cơ sở hạ tầng của Việt Nam được cấp vốn bởi khu vực tư nhân.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Lần đầu tiên Việt Nam đứng thứ 5 xuất khẩu thủy sản vào Singapore
19:36' - 25/04/2024
Quý I/2024, đánh dấu mốc Việt Nam đã vượt qua Nhật Bản, vươn lên từ vị trí đối tác lớn thứ 6 lần đầu tiên lên vị trí đối tác xuất khẩu thủy sản lớn thứ 5 vào Singapore.
-
Kinh tế Việt Nam
Gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều giữa Việt Nam và Singapore
15:24' - 25/04/2024
Kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Singapore trong tháng 3/2024 tiếp tục thể hiện tín hiệu tích cực, đặc biệt là chiều xuất khẩu sang Singapore vẫn giữ được mức tăng tốt.
-
Kinh tế Việt Nam
Khai thác đá gây bụi chắn tầm nhìn trên đoạn cao tốc Nha Trang - Cam Lâm
13:30' - 25/04/2024
Việc khai thác đá tại các mỏ đá nằm sát đường bộ cao tốc đoạn Nha Trang - Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa đã làm bụi đá phát tán, hạn chế tầm nhìn của lái xe khi lưu thông.
-
Kinh tế Việt Nam
Giá vé cao, sân bay Tân Sơn Nhất dịp 30/4 chỉ đón khoảng 120.000 khách/ngày
13:28' - 25/04/2024
Dịp nghỉ lễ 30/4 -1/5 sắp tới, sân bay Tân Sơn Nhất (Tp. Hồ Chí Minh) dự kiến đón lượng khách trung bình khoảng 115.000 – 120.000 khách/ngày. Lượng khách này thấp so với những kỳ nghỉ lễ, tết gần đây.
-
Kinh tế Việt Nam
Áp dụng kiểm soát an ninh hàng không tăng cường dịp 30/4 - 1/5
11:13' - 25/04/2024
Cục Hàng không Việt Nam vừa ra quyết định áp dụng biện pháp kiểm soát an ninh hàng không tăng cường cấp độ 1 tại cảng hàng không, sân bay, các cơ sở cung cấp dịch vụ không lưu dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Cấm xe tải trên 20 tấn qua đèo Bảo Lộc giờ cao điểm dịp lễ 30/4
11:08' - 25/04/2024
Ngành Giao thông vận tải tỉnh Lâm Đồng vừa có văn bản hướng dẫn phân luồng tổ chức giao thông trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 trên các tuyến đường từ các tỉnh, thành phía Nam lên thành phố Đà Lạt.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ Công Thương lấy ý kiến Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện
20:40' - 24/04/2024
Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo đóng góp ý kiến đối với Dự thảo Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các đơn vị phát điện với khách hàng (DPPA).
-
Kinh tế Việt Nam
Sắp diễn ra Hội nghị xúc tiến thương mại và phát triển xuất nhập khẩu vùng Tây Nguyên
20:08' - 24/04/2024
Tây Nguyên được đánh giá là vùng có rất nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, nhờ tính đặc thù trong bản sắc văn hoá, dân tộc, hệ sinh thái, tài nguyên...
-
Kinh tế Việt Nam
Tỉnh Đồng Nai sẵn sàng chào đón làn sóng các nhà đầu tư Nhật Bản
19:49' - 24/04/2024
Theo phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, ngày 24/4, tại thủ đô Tokyo đã diễn ra Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Đồng Nai.