Kế hoạch cắt giảm nợ của đảng Cộng hòa có thể có một cái giá đắt

Kế hoạch cắt giảm nợ của đảng Cộng hòa có thể có một cái giá đắt. Nguồn: futurenews.co.nz

Khi đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đề xuất kế hoạch cắt giảm thuế vào tuần trước, những người chỉ trích cho rằng kế hoạch này sẽ có một cái giá đắt là làm tăng nợ quốc gia 1.500 tỷ USD vào thời điểm nền kinh tế đang hồi phục và thế hệ sinh ra trong thời kỳ bùng nổ dân số đến tuổi nghỉ hưu sẽ gây căng thẳng cho các chương trình an sinh xã hội (Social Security) và bảo hiểm y tế dành cho người già Medicare.
Việc làm tăng nợ công có thể khiến lãi suất tăng khi chính phủ cạnh tranh với những người đi vay tư nhân khi vay mượn, đồng thời đòi hỏi phải cắt giảm chi cho các chương trình phúc lợi và có thể khiến các nhà hoạch định chính sách ít khả năng ứng phó hơn nếu lại xảy ra suy thoái.
Thế hệ sinh ra trong thời kỳ bùng nổ dân số sẽ nghỉ hưu và hưởng chế độ theo chương trình Social Security và Medicare. Gần 61 triệu người Mỹ đã tham gia chương trình Social Security vào năm ngoái, tăng so với con số 49 triệu một thập niên trước.

Theo Văn phòng Ngân sách Liên bang (CBO), mức chi cho Social Security tăng từ mức 4,9% GDP năm nay lên 6% GDP vào năm 2027, trong khi chi cho các chương trình y tế lớn tăng từ 5,4% GDP lên 6,9%.
Về tác động đến lãi suất, nhiều thập niên lãi suất thấp kỷ lục đã cho phép Chính phủ Mỹ đi vay với lãi suất thấp nhưng điều này có thể sẽ không còn kéo dài. Cục Dự trữ Liên bang đang trong lộ trình tăng lãi suất khi nền kinh tế cải thiện.

Lãi suất dài hạn cũng được dự báo tăng khi nợ công tăng. Bộ Tài chính có thể phải trả lãi cao hơn để giữ chân các nhà đầu tư trái phiếu. CBO dự báo tiền trả lãi của Liên bang sẽ tăng từ 1,4% GDP trong năm nay lên 2,9% GDP trong năm 2027.
Trong khi đó, hiện kinh tế Mỹ đang có được tốc độ tăng trưởng mạnh, đạt 3% hoặc cao hơn trong hai quý qua. Tăng trưởng việc làm được duy trì trong một giai đoạn dài kỷ lục là 85 tháng liên tiếp. Lợi nhuận doanh nghiệp cao. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong gần 17 năm là 4,1%.
Với tất cả những lý do đó, một số nhà phân tích cho rằng cắt giảm thuế mạnh vào lúc này là không cần thiết, cho dù có góp phần kích thích kinh tế mà các nhà hoạch định chính sách và các nghị sỹ có thể nhân thời điểm thuận lợi này để giảm mạnh nợ công đang ở mức 14.800 tỷ USD.
Trong một báo cáo tháng trước, Quỹ Tiền tệ Quốc tế kết luận rằng nhiều nước giàu có thể đủ khả năng giảm thâm hụt ngân sách bằng cách tăng thuế đánh vào người giàu nhất mà không ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.
Chuyên gia William Gale từ Trung tâm chính sách thuế Mỹ cho rằng kế hoạch cắt giảm thuế sẽ gây thêm sức ép lên tình hình tài khóa dài hạn vốn chưa bền vững.
Theo nhà kinh tế trưởng của Moody's Analytics, Mark Zandi, cái giá của việc cắt giảm thuế theo đề xuất của đảng Cộng hòa là làm tăng đáng kể gánh nặng nợ liên bang, hiện đã tương đương 75% GDP. Vào năm 2027, ông Zandi cho rằng mức nợ sẽ tương đương 97% GDP nếu thực hiện kế hoạch thuế và 87% nếu không thực hiện kế hoạch này.